Drukuj
Odsłony: 8386

Adrian Macion
Zakład Genetyki Bakterii, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii UW

Struktury homologiczne występują w organizmach, które łączy wspólny przodek, jednak elementy te mogą pełnić różne, często dosyć odmienne funkcje. Struktury analogiczne pełnią podobne funkcje jednak charakteryzują się odmiennym planem budowy wynikającym z różnego pochodzenia ewolucyjnego.

Struktury homologiczne

Struktury homologiczne są elementami, które można zidentyfikować u organizmów pochodzących od wspólnego przodka. Oznacza to, że organizmy blisko spokrewnione będa dysponowały narządami o podobnej budowie (wspólny plan, elementy składowe, mechanizm rozwoju), jednak które na skutek ewolucji w (choć nie zawsze) odrębnych środowiskach zyskały przystosowanie do pełnienia innych funkcji.

Organizmy pochodzące od wspólnego przodka często w kladystyce klasyfikuje się jako grupę monofiletyczną. Ich bliskie pokrewieństwo jest często widoczne w trakcie rozwoju embrionalnego, w którym organizmy te przechodzę przez wspólne i bardzo podobne etapy. 

W królestwie zwierząt możemy obserwować wiele przykładów cech homologicznych. Najbardziej typowym są kończyny kręgowców, które łączy wspólny plan budowy. Z pozoru odmienne od siebie skrzydła ptaków i łapy psów, zbudowane są z tych samych kości: ramiennej, promieniowej i łokciowej. 

W przypadku roślin również możemy zaobserwować zjawisko homologii. Liście większości gatunków pełnią funkcje organów fotosyntetycznych, jednak u niektórych przekształciły się one w elementy umożliwiające roślinom łapanie owadów.

Inne przykłady:

Struktury analogiczne

Struktury analogiczne ewoluowały niezależnie od siebie i na skutek wspólnej presji środowiskowej przystosowały się do pełnienia podobnej funkcji. Powierzchniowo mogą być do siebie bardzo zbliżone, jednak ich rozwój i plan budowy wewnętrznej jest odmienny ze względu na różne pochodzenie ewolucyjne. Organizmy charakteryzujące się obecnością narządów analogicznych zazwyczaj nie są blisko spokrewnione, jednak zamieszkują to samo lub bardzo podobne środowiska.

Przykładami analogicznych narządów ze świata zwierząt są skrzydła owadów i ptaków, które umożliwiają tym organizmom lot. Skrzydła ptaków są przekształconymi kończynami, a owadów – wytworami powierzchni ciała. 

Inne przykłady:

Podsumowanie