Drukuj
Odsłony: 2056

Daniel Pysz
III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Katowicach

W 2018 roku zarażonych nim było prawie 300 mln osób, przy czym leczeniu poddała się zaledwie ⅓ z nich. Pasożyt atakuje niespodziewanie i nawet przestrzeganie zasad higieny, tj. mycie warzyw i owoców czy spożywanie tylko przebadanego mięsa, nie uchroni nas przed nim. Zaraża on przede wszystkim mieszkańców Afryki Środkowej oraz Bliskiego Wschodu, choć występuje też w cywilizowanych państwach Europy. Przywra krwi (Schistosoma haematobium), bo o niej mowa, jest bardzo sprytnym, ale też bardzo skomplikowanym pasożytem, który wypracował charakterystyczny sposób infekcji oraz rozprzestrzeniania się. 

Przywra krwi należy do dwurodźców (przywr digenicznych), co oznacza, że cechują ją zmiana żywiciela oraz pokolenia różnie wykształconych larw. Jest rozdzielnopłciowa, a dłuższa i cieńsza samica występuje w rowku ciała samca. Pasożyt ten ma jamę ciała wypełnioną parenchymą oraz niedrożne jelito – cechy typowego płazińca. Układ nerwowy składa się ze zwojów oraz pni brzusznych, natomiast układ wydalniczy ma budowę protonefrydialną. Przywra składa jaja w obrębie ściany pęcherza moczowego, z którego te przedostają się do środowiska zewnętrznego wraz z moczem. Związane jest to z obecnością krwi w moczu oraz częstymi zapaleniami pęcherza, co stanowi objawy choroby schistosomatozy (bilharcjozy) – chorobę wywoływaną przez przywrę. Z jaj wylęgają się wolno żyjące, orzęsione dziwadełka – miracidia, które podczas bardzo krótkiego życia, wynoszącego około 24 godziny, muszą wniknąć do ślimaka słodkowodnego (w środkowej Europie jest to najczęściej ślimak z rodziny Bulinidae). W ślimaku z miracidium rozwija się sporocysta. Powstaje ona przez uwstecznienie wielu narządów m.in. odrzucenie orzęsionego naskórka oraz redukcja układu rozrodczego do niezróżnicowanych komórek rozrodczych, zdolnych do partenogenezy. Sporocysta wytwarza następnie partenogenetyczne pokolenie cerkarii. Ta postać larwalna, zwana także ogonatką od charakterystycznego narządu ruchu – wyrostka ogonowego, opuszcza aktywnie ciało żywiciela pośredniego i żyje w wodzie do czasu napotkania żywiciela ostatecznego. Do inwazji postaci larwalnej przywry może dojść podczas kąpieli w dzikich zbiornikach wodnych, ale także podczas uprawy ryżu na zalanych polach. Cerkaria wwierca się w skórę kończyn dolnych, a następnie wraz z krwią przemieszcza się naczyniaki krwionośnymi do obszaru miednicy, gdzie kopulując, zamyka swój cykl życiowy. 

Obecnie schistosomatoza nie jest już chorobą poważnie zagrażającą życiu i sprawne poddanie się leczeniu pozwala na szybki powrót do zdrowia. Leki, jakie wykorzystuje się w terapii bilharcjozy, współpracują z naszym układem immunologicznym, wytwarzając otworki w pokryciu ciała pasożyta, jednocześnie eksponując wcześniej ukryte antygeny. Po tym procesie nasz układ odpornościowy, a w szczególności granulocyty kwasochłonne (eozynofile) są w stanie same pokonać infekcję przywry. Obecnie na szczególną uwagę zasługują badania wskazujące na związek infekcji przywr z intensywnością odpowiedzi immunologicznej na inne infekcje m.in. HIV czy prątkami gruźlicy. W przypadku, gdy pasożyt zmniejszałby odpowiedź organizmu na te zakażenia, walka z nim byłaby jeszcze istotniejsza, gdyż zwiększałaby sukces terapii także innych chorób.